داریوش مودبیان می‌گوید مجموعه‌کتاب‌های «طنزآوران جهان نمایش» که چاپش به‌تازگی آغاز شده حاصل ۵۰ سال پژوهش و تحقیق او در دنیای نمایشنامه‌نویسی طنز و کمدی است.

به گزارش خبرنگار مهر، چاپ مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» به‌تازگی توسط نشر گویا آغاز شده و ترجمه و تحقیق‌های داریوش مودبیان، مترجم، بازیگر و کارگردان تئاتر را شامل می‌شود. در کتاب‌های این مجموعه نمایشنامه‌های مهم کلاسیک و مدرن طنز جهانِ ادبیات نمایشی معرفی می‌شود.

ناشر و مترجم کتاب‌های این مجموعه با چاپ این کتاب‌ها اظهار امیدواری کرده‌اند بتوانند به جریان نمایشنامه‌نویسی ایرانی در درک ساختارها و شگردهای مناسب و برتر کمدی و همچنین روند رو به رشد اجرای نمایش‌های کمدی یاری برسانند. مجلدات یا دفترهای این مجموعه به یک یا دو تن از نمایشنامه‌نویسان حوزه طنز اختصاص دارند.

تا به‌حال و در گام اول،‌ ۷ جلد اول این مجموعه منتشر شده‌اند. کتاب اول دربرگیرنده ۶ نمایشنامه طنز از میگوئل دِ سروانتس و آنتوان پاولویچ چخوف است؛ ۲ نمایشنامه «پرده عجایب» و «دو حرّاف» از سروانتس و ۴ نمایشنامه «مرگ ناگهانی اسب درشکه»، «خواستگاری»، «عروسی»‌و «مضرات دخانیات». کتاب‌های دوم تا هفتم هم دربرگیرنده آثاری از ژرژ کورتولین، اسلاومیر مروژک؛ ویکتور اسلاوکین و لویی کالافرت؛ ادواردو دِ فیلیپو؛ کاتب یاسین؛ و آندره پراگا و میشل فور.

مودبیان در توضیح کاری که در این مجموعه انجام داده، به مهر می‌گوید: واقعیت این‌ است که این مجموعه نتیجه ۵۰ سال کار و پژوهش است. نخستین ترجمه‌ای که در این مجموعه‌ دارم، در دفتر اول چاپ شده و دقیقا مربوط به سال ۴۸ است؛ همان‌زمان هم اجرایش کردم. امیدوارم این مجموعه به جلد سی و پنجم برسد چون کم‌وبیش ۳۵ جلد آماده کرده‌ام که البته باید برای برخی از آن‌ها مقدمه و موخره بنویسم.

این مدرس تئاتر درباره چگونگی شروع همکاری با نشر گویا برای چاپ این مجموعه گفت: این مجموعه، نتیجه گردآوری و پژوهش است. نمایشنامه‌های طنزی که در ۵۰ سال گذشته ترجمه کرده و روی صحنه برده‌ام یا در رادیو اجرایشان کرده‌ام، همه در این مجموعه کنار هم قرار گرفته‌اند. در قدم اول شما شاهد ۷ جلد از این کتاب‌ها هستید. در گفتگویی که چندی پیش با نشر گویا داشتم، درباره چاپ این مجموعه به توافق رسیدیم.

وی افزود: پس از این‌که به فرنگ رفتم و برگشتم، در سال‌های دهه ۶۰ ترجمه این نمایشنامه‌ها را از سر گرفتم و در واقع، کاری را که پیش‌تر شروع کرده بودم، به‌طور جدی‌تر دنبال کردم. برخی از این نمایشنامه‌ها در مجلات و نشریات مختلف چاپ شدند. اجرای برخی را هم از سال ۶۴ در شبکه دوم سیما تحت عنوان برنامه «دگر خندیدن» شروع کردم و کمدی‌نویسان جهان ادبیات نمایشی را به مخاطبان معرفی کردم. این برنامه یک عنوان فرعی هم داشت: «معرفی طنزآوران جهان نمایش». در همان مقطع بود که بسیاری از بچه‌های دانشکده و دانشجوهای تئاتر که خیلی دوست داشتند کارهای کوتاه کمدی انجام بدهند، از این مجموعه استقبال کردند. تعداد شخصیت‌های آثار و پیچیدگی داستان‌ها کم بود و دکور آن‌چنانی هم برای اجرا نداشتند. نام مجموعه «معرفی طنزآوران جهان نمایش» را در همان‌سال‌ها روی نمایشنامه‌های گذاشتم که ترجمه‌شان در مجلات چاپ می‌کردم.

این مترجم در ادامه گفت: در سال‌های ۷۰ یا ۷۵ بود که برخی از این نمایشنامه‌ها به‌صورت کتاب چاپ شدند؛ اول ۵جلد در نشر قاف چاپ شد و انتشار مجموعه توسط ناشر مذکور تا جلد دوازدهم ادامه پیدا کرد. اما مدتی بعد متوقف شد. البته پس از توقفی که پیش آمد، من کار ترجمه‌ام را ادامه می‌دادم و پس از سال‌ها با آقای میرباقری مدیر نشر گویا به این نتیجه رسیدیم که مجموعه را بازسازی و منتشر کنیم. ۷ دفتر نخستینی که توسط نشر گویا چاپ شده‌اند در واقع بسیاری از نمایشنامه‌های همان ۱۲ جلدی را شامل می‌شوند که در سال‌های دهه ۷۰ چاپ شدند؛ اما به شکلی دیگر و مطالبی هم به آن‌ها افزوده شد.

مودبیان درباره شیوه کارش در این مجموعه گفت: تکیه من روی معرفی نویسندگان و آثار مهم‌شان است. در برخی از مجلدات مجموعه سعی کرده‌ام آثار یک نفر را معرفی کنم اما در برخی دیگر دو چهره را معرفی کرده‌ام. دفترها هم روی ساختار طنزی که نمایشنامه‌های نویسنده دارند، تنظیم شده‌اند. مثلا می‌گوییم ساختار موضوعی یک نمایشنامه طنز سیاه است؛ یا ساختار تعدد شخصیت. یعنی نمایشنامه‌های دونفره یا بیشتر از دو شخصیت. به همین ترتیب در جلد هفتم، نمایشنامه‌هایی را آورده ام که سه‌نفره هستند.

این بازیگر تئاتر و تلویزیون درباره چاپ کتاب‌های مربوط به طنز و این حوزه در ادبیات نمایشی جهان در کشورمان گفت: کمدی گستره‌ای بسیار گسترده در نمایش دارد. اگر تراژدی را گونه‌ای بدانیم که در طول قرون گذشته، تغییری نداشته، و بگوییم که تراژدی نوین مانند تراژدی کهن است. اما طی قرونی که از تولد نمایش تا امروز پشت سر گذاشته شده‌اند، گونه‌های مختلف طنز به وجود آمده‌اند؛ بر حسب ساختار، بر حسب مضمون، جامعه‌ و سنت‌ها و ... از نظر جوامع و سنت‌ها مثلا می‌توان در ایران، ایتالیا، چین و دیگر کشورها، کمدی مربوط به هریک را مشاهده کرد. بنابراین پژوهش در زمینه کمدی، اهمیت زیادی دارد. در این‌صورت می‌توانیم بگوییم کتاب‌های مجموعه «معرفی طنزآوران جهان نمایش» می‌توانند ارزشمند باشند البته من ادعایی ندارم که تمام‌شان آثار پژوهشی هستند. به‌هرحال تا جایی که ممکن بوده سعی کرده‌ام نویسنده‌ها و سبک طنزنویسی‌شان را معرفی کنم. چون جای چنین چیزی را در بازار کتاب خالی دیدم؛ به‌ویژه برای دانشجویان و اهالی تئاتر و در ضمن برای خوانندگان عمومی علاقه‌مند که به شیرینی‌های کمدی علاقه دارند.

وی در پایان گفت:‌ بسیاری از نمایشنامه‌هایی که در این مجموعه چاپ می‌شوند، قابل اجرا هستند. چون با درنظرگرفتن این عامل که امکان اجرا داشته باشند، ترجمه‌شان کرده‌ام. در کل مطالب ۷ کتاب چاپ‌شده نسبت به ۱۲ کتابی که در دهه ۷۰ چاپ شدند، پخته‌تر و بهتر هستند و امیدوارم چاپ ۷ دفتر اول مجموعه، سرآغاز خوبی باشد و چاپ عناوین بعدی مجموعه با ضرباهنگ مناسب، پاسخگوی مخاطبان باشد.

تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...