کتاب «الفبای تفکر فلسفی» [Philosophy: A Beginner's Guide] اثر پیتر کیو [Peter Cave] تلاشی برای آشنایی با اصول مقدماتی فلسفه و نظریه‌های اندیشمندان بزرگ این حوزه است. مسائل و مشکلات اساسی فلسفه در این کتاب به روشی ساده، جذاب و قابل فهم مطرح می‌شوند.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، پرسش از چیستی، قرن‌هاست ذهن بشر را به خود مشغول کرده است و علم فلسفه در ابتدایی‌ترین تعریف در پی پاسخ به پرسش‌هایی از چیستی برآمده است. اما زمانی که از تفکر فلسفی حرف می‌زنیم، دقیقا از چه می‌گوییم؟ این شیوه تفکر چه ویژگی‌هایی دارد و تفاوت آن با سایر ساحت‌های اندیشه در چیست؟ انسان‌ها همیشه در طول تاریخ درباره جهان اطراف خود کنجکاو بوده‌اند و نه فقط درباره آنچه می‌بینند، می‌شنوند و حس می‌کنند بلکه درباره خودشان، افکارشان، امیال و تصوراتشان نیز می‌اندیشند. تلاش ما برای شناخت خود و جهان اطراف خود منوط می‌شود به آنچه علم، هنر، عقل، موسیقی و دین به ما می‌گوید اما فلاسفه درباره این مشغولیات ذهنی بشر به فلسفه ورزی می‌پردازند، آن‌ها نه فقط درباره واقعیت جهان مادی و خود ما، بلکه همچنین درباره اینکه چگونه می‌توان به معرفت جهان و ماهیت نظریه‌های علمی‌درباره آن دست یافت فلسفه ورزی می‌کنند. کتاب «الفبای تفکر فلسفی» تلاشی در جهت آشنایی با اصول مقدماتی فلسفه و نظریه‌های اندیشمندان بزرگ این حوزه است. مسائل و مشکلات اساسی فلسفه در این کتاب به روشی ساده، جذاب و قابل فهم مطرح می‌شوند.

پیتر کیو نویسنده این کتاب که خود استاد فلسفه انسان گرایانه است در این اثر تلاش داشته تا به شکل موجز و همه فهم در مورد مهم‌ترین مسائل در حوزه تفکر فلسفی صحبت کند. او برای رسیدن به این هدف کتاب خود را در یک پیشگفتار، نه فصل اصلی و یک سخن آخر سامان داده است.

او در پیشگفتار کتاب سعی می‌کند با توضیح تاریخ و مفهوم فلسفه و همچنین معرفی بنیاندگذاران فلسفه یونان باستان به مخاطبان خود روش خواندن کتاب‌های فلسفی را هم بیاموزد و به تعبیری در اولین قدم توضیح دهد که برای تفکر فلسفی پیش از هر چیز باید تغییراتی در نحوه نگرش خود ایجاد کنیم، او در بخشی از این قسمت می‌نویسد:«بهترین راه برای آموختن فلسفه درگیر شدن خود شخص با مسائل است. هرچند پاسخ‌های درست و غلط زیادی در فلسفه وجود دارد، با عمیق‌ترین مسائل غالبا می‌توان کوشید تا جهان را با حدی از روشنایی دید و طوری به مسائل پرداخت که با سایر باورها و دیدگاه‌ها هماهنگ باشد».

نویسنده پس از پیشگفتار کتاب فصل نخست خود را با یکی از اساسی‌ترین پرسش‌های فلسفی آغاز می‌کند، «انسان بودن چیست؟» نویسنده در مسیر پاسخ به این پرسش ما را با اصطلاحاتی در فلسفه از جمله، استدلال، پیشنی و پسینی آشنا می‌کند و تفکرات فیلسوفانی مانند دکارت را به عنوان طلایه داران فلسفه جدید شرح می‌دهد، نحوه روایت کتاب حتی اگر سابقه قبلی هم از مطالعات فلسفی نداشته باشید به شکلی است که شما را با خود همراه می‌کند.

نویسنده با همین شیوه روایی و بهره‌گیری از روایت‌ها و تمثیل‌ها و در خلال آن توضیح مهم‌ترین مفاهیم فلسفی و معرفی فیلسوفان موثر، سایر فصول کتاب را هم پیش می‌برد و به عبارتی هر چند هر فصل عنوان جداگانه دارد، اما مطالب کتاب به نوعی در امتداد هم قرار می‌گیرند. به این ترتیب ما در فصل‌های «آیا ما در قبال آنچه می‌کنیم، مسئولیم؟»، «بقای نفس»، «اخلاقا ما باید چه کاری انجام دهیم؟»، «چه چیزی دولت را توجیه می‌کند؟»، «ذهن، مغز و بدن»، «پس معرفت(شناخت) چیست؟»، «چگونه شکاک باشیم؟» و «هنرها: نقطه آغاز کجاست؟» با نویسنده اثر در این مسیر همراه و با مفاهیم مهم فلسفی چون جبرگرایی، تقدیرگرایی، وجودگرایی، اخلاق و رویکردهای اخلاقی، وضع طبیعی و ... و فیلسوفانی چون کازانووا کاسپر، جان لاک، ویتگنشتاین و ... آشنا می‌شویم.

پس از نه فصل اصلی، نویسنده بخش پایانی کتاب را به سخن آخر اختصاص داده و عنوان «مرگ و میر،جاودانگی و معنای زندگی» را برای این فصل برگزیده است. به عبارتی او مرگ به مثابه پایان زندگی و نسبت آن با فلسفه را به عنوان پایان بخش اثر خود نیز برگزیده است و در این مسیر نگاهی به اندیشه فیلسوفان مشهوری چون شوپنهاور و نیچه انداخته است. در قسمتی از این پایان بندی کوتاه می‌خوانیم: «ما انسان‌ها موجوداتی هستیم که هر چقدر سعی کنیم از خصلت‌های خود جدا شویم، باز برای ما اهمیت دارد که زندگی‌مان چگونه بگذرد. این هم می‌تواند حائز اهمیت باشد که دیگران چگونه ما را می‌بینند. سارتر نظر ما را به اهمیت دیگران جلب می‌کند: وقتی ما دیگر نیستیم، صید دیگران که زنده‌اند خواهیم شد. زندگان می‌توانند ما را طبقه‌بندی کنند، ما را ارزیابی و ارزش‌گذاری کنند. پیش از آنکه نفس آخر را بکشیم، این اقبال راداریم که زندگی خود را بازنگری کنیم و پرتوی جدید بر آن بیفکنیم.»

«الفبای تفکر فلسفی» نوشته «پیتر کیو» با ترجمه «سعید کریم‌پور» در 248 صفحه، شمارگان 700 نسخه و قیمت 48 هزار تومان به همت انتشارات سبزان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.