بیست و یکم تیر ماه سالروز قیام خونینی است که در حریم حرم امن و مقدس رضوی برای حفظ حرمت زن مسلمان ایرانی صورت گرفت. "قیام گوهرشاد" درسال 1314ه.ش اتفاق افتاد. این حرکت در اعتراض به جریان کشف حجاب رضا شاه روی داد و در پی آن، مردم شهر مشهد در صحن مسجد گوهرشاد به اعتراض تجمع کردند، نیروهای نظامی بلافاصله به اجتماع مردم حمله کرده و در اثر آن جمعی زیادی از مردم به شهادت رسیدند. راستی چه زیبا و پر معناست که غیوران ارض طوس در دفاع از تمامیت عفاف در مسجدی گرد آمدند که نام یکی از عفیف‌ترین زنان ایرانی را برخود دارد.

این لیست منتخب برترین آثار مرتبط با واقعه گوهرشاد است:

1. اعجوبه عصر، بهلول قرن چهاردهم/نشر نسیم حیات/نویسنده:سید عباس موسوی مطلق

دراین کتاب شرح حال و اقدامات " شیخ محمد تقی بهلول" بازگو می‌شود. بهلول در بروز قیام مردم مشهد در مسجد گوهرشاد علیه کشف حجاب نقش مهمی بر عهده داشت. خواندن حرف‌های کسی که در آن قیام حضوری جدی و فعال داشته است هنوز هم جذاب است.

2.خاطرات سیاسی بهلول/نشر صاحب الزمان/نویسنده: محمد تقی بهلول/ ترجمه:علی اصغر کیمیایی

این کتاب نیز خاطرات سیاسی حاج شیخ محمدتقی گنابادی، مشهور به شیخ بهلول، است. بهلول که در راه اندازی، هدایت و رهبری این اجتماع و تظاهرات اعتراض‌آمیز نقش مهمی به عهده داشت، پس از سرکوب قیام ناگزیر به افغانستان فرار کرد، امادر آن جا دستگیر و زندانی شد. وی چند سال بعد به ایران بازگشت، ولی پس از چندی به عتبات عالیات مراجعت نمود و مدت 36 سال از روزگار خود را در آن‌جا گذراند. بهلول سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی به کشور بازگشت. او خاطرات خود را به زبان عربی تدوین کرده و نوشتار حاضر ترجمه‌ای از آن است. رهبر معظم انقلاب در اطلاعیه‌ای که به مناسبت درگذشت ایشان صادر نمودند این طور نگاشته‌ است: این بنده‌ی صالح و مجاهد و پرهیزگار که عمر طولانی و پرماجرای خود را یکسره با مجاهدت و تلاش گذرانید، یکی از شگفتیهای روزگار ما بود. هفتادسال پیش در ماجرای خونین مسجد گوهرشاد، زبان گویای ستمدیدگان وحق‌طلبان شد و آماج کینه‌ی حکومت سرکوبگر پهلوی گشت. اکنون این یادگار یک قرن تاریخ پرحادثه‌ی مبارزات ملت ایران از میان ما رفته و انشاءالله قرین رحمت و مغفرت الهی است.

3.واقعه گوهر شاد به روایت دیگر/نشر رائین/نویسنده: اسماعیل رائین

اثر حاضر تحقیقی خواندنی درباره واقعه مسجد گوهرشاد مشهد است. بخشی از این پژوهش براساس اسناد پرونده دادگاه محمد ولی خان اسدی فراهم آمده است. او در زمان وقوع حادثه مقام نیابت تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده داشت و در اثر همین واقعه عزل، حبس و اعدام گردید. لازم به ذکر است که اسناد منتشره در کتاب از مجموعه اسناد منتشر نشده‌ای است که در آن به عوامل و چگونگی رخدادهای واقعه مسجد گوهرشاد اشاره شده است. این کتاب گوشه‌ای از تاریخ معاصر ایران را بازگو می‌کند.

4.خاطرات سیاسی سید محمد علی شوشتری (خفیه نویس رضاشاه پهلوی)/نشر کویر/به‌اهتمام غلامحسین میرزا صالح

سید محمد علی شوشتری پس از کودتاه 1299ش به تدریج به رضاشاه نزدیک شد و سرانجام به عنوان نماینده مخصوص رضا شاه رهسپار مشهد شد تا در آستان قدس رضوی ناظر امور باشد. واقعه گوهرشاد که در پی جریان کشف حجاب در مشهد رخ داد و موجب کشته شدن گروهی از مردم گردید در زمان اقامت نامبرده در مشهد روی داد. در این واقعه محمد ولی خان اسدی مقصر شناخته شد و پس از محاکمه صحرایی تیر باران شد. شوشتری بعد از این واقعه به تهران آمد و پس از شهریور 1320 و خروج رضا خان از ایران، وقایع مذکور را به رشته تحریر در آورد.

5. گوهرشاد/نشر فرهنگ سبز/کاظم برغمدی سبزواری

آنچه در این کتاب روایت می‌شود شرح زندگی "گوهرشاد" همسر "شاهرخ" است. وی زنی نیکوکار و ارادتمند آستان اهل بیت پیامبر(علیهم صلوات الله) بود. نخستین مسجد جامع شهر مشهد در جنوب صحن رضوی به همت او ساخته شد. در این کتاب علاوه بر وقایع زندگی گوهرشاد بخشی از تاریخ سلسله تیموریان بازگو می‌شود.

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...